Christiaan Snouck Hurgronje (1857–1936)

Zgłębiam postać Christiaana Snoucka Hurgronje, najbardziej znanego, a zarazem budzącego do dziś największe kontrowersje badacza islamu. Holender był jednym z pierwszych, którzy uświadomili zachodnim orientalistom to, co dziś wydaje się oczywiste, a mianowicie, że o ile w chrześcijaństwie ważna jest teologia, o tyle w islamie dominuje system reguł fikh (fiqh), jednym słowem (muzułmańskie) prawo, choć on sam wolał mówić nie o prawie, ale o „nauce o obowiązkach” (plichtenleer).

Zastanawiam się, na ile chrześcijaństwo we współczesnym świecie, a katolicyzm w moim kraju, jest traktowany z pozycji teologicznych, czyli w skrócie - nauki o Bogu, a na ile z pozycji praw, przepisów, kar. 

(Christiaan Snouck Hurgronje, 1857-1936 - fot. www)

(Ch. Snouck Hurgronje alias Abd al-Ghaffar - fot. www)

W 1885 roku podczas pobytu w Arabii Snouck Hurgronje przeszedł na islam. Do dziś toczą się dyskusje, czy była to konwersja 'czasowa', czy z przekonania. Holender, indagowany przy różnych okazjach i przez różne osoby, wracał do tego tematu. 
W 1915 roku napisał w liście: 

“No, my iẓhâr al-islâm [my outward Islamic behavior] has nothing in common with the theory that in war all means are permitted. The former is an intransitive measure [i.e., a measure without an object] that in the worst case could harm him who applied it. A measure, in my eyes far more innocent than when one, in a modern society, would partake of the sacraments of a church or desire them for one’s children, without attaching to them any value. It is that, which I consider personally as blasphemy, but not the accommodation to the externals of an intellectually inferior society which are necessary in order to be considered there as a human being…. I would regard a similar accommodation to Christian ritual as self-evident in the society of South-African Boers, who also mistrust someone standing outside their religious community and regard him as a wretch.”

A w latach trzydziestych dodał:

“By having studied the theory of Mohammedan law and doctrine and prepared myself for entire accommodation to the practice of Mohammedan manners and customs I was able to ‘hide in the full light’ as a proverbial saying of Java has it, to constantly observe without being regarded as observer.”